Kaart (cartografie) - Adana (stad) (Adana)

Adana ( Turkse uitspraak: [aˈda.na]; Armeens: Ադանա; Grieks: Άδανα; in de oudheid Antiochië aan de Saros) is een stad in het zuiden van Turkije, ongeveer 30 kilometer ten noorden van de Middellandse Zee. Adana is de hoofdstad van de gelijknamige provincie Adana. Het is met 1,736,564 inwoners de vijfde stad van Turkije. Het polycentrische metropolitaanse gebied Adana-Mersin, met 3 miljoen inwoners, strekt zich uit over 70 km oost naar west en 25 km noord naar zuid en bevat de kernen Mersin, Tarsus en Adana. De stad veranderde in de belangrijkste stad van Cilicië met de Turkse overname van de stad van het Armeense koninkrijk Cilicië in 1359.

Adana ligt in het hart van Çukurova, dat ook wel bekend staat als Cilicië. Deze regio is een van de dichtst bevolkte gebieden in Turkije, en is daarnaast ook het agrarisch productiefste gebied. Een van de redenen dat de grond bij Adana zo vruchtbaar is, komt doordat de rivier de Seyhan (Saros) door de stad stroomt. Daarnaast is Adana ook rijk aan enkele mineralen, zoals chroom, ijzer, mangaan, lood en zink. De regio Çukurova omvat naast de provincie van Adana ook de provincies Mersin, Osmaniye en Hatay.

De stad heeft een oud en een modern gedeelte. Een belangrijke bron van inkomsten is de textielindustrie. Er ligt een spoorwegstation in de stad, en een vliegveld dichtbij. De luchtbasis İncirlik van de NAVO ligt 12 kilometer ten oosten van Adana.

De economische, sociale en culturele groei werd gestopt door het bloedbad in Adana, de Armeense genocide en de evacuatie van Cilicia in 1921.

De stad werd meer dan 3000 jaar geleden door de Hettieten gesticht. De stad heette Ataniya en later Adana(wa) en was de hoofdstad van het vorstendom Kizzuwatna en later van Que. De naam Ataniya is al bekend sinds het einde van de 16e eeuw v.Chr. onder Telepinu en wordt, geschreven als KURDanuna, aangetroffen in de Amarnabrieven. Later leed de stad vele eeuwen onder de oorlogen tussen Griekenland en Perzië. De naam zou volgens de Grieken afkomstig zijn van Adanus, de zoon van Kronos uit de Griekse mythologie, die het gesticht zou hebben. Tot de 1e eeuw v.Chr., onder het bestuur van de Seleuciden, droeg de stad tijdelijk de naam Antiochia ad Sarum of Antiochia in Cilicia, als eerbetoon aan de Seleucidische vorsten. In de 1e eeuw v.Chr. ging de stad deel uitmaken van het Romeinse Rijk en keerde de naam Adana terug. In deze tijd werd de stad een belangrijk handelscentrum. Van het 12e tot het 14e eeuw maakte de stad ook een deel uit van Cilicisch-Armenië.

In de 16e eeuw kwam de stad onder Ottomaans bestuur. Dit duurde tot het einde van de Eerste Wereldoorlog in 1918. Rond het jaar 1830 trok het leger van Mohammed Ali Pasja, de wāli van het Ottomaanse Egypte en Soedan, twee keer naar Syrië om de onafhankelijkheid van Egypte van het Ottomaanse Rijk te beveiligen. De soldaten van Mohammed Ali Pasja vernietigden het kasteel van Adana en de muren. Het daaropvolgende vredesverdrag verzekerde de onafhankelijkheid van Egypte, maar (op het aandringen van Groot-Brittannië, Oostenrijk, Rusland en Pruisen) vereiste wel de evacuatie van alle Egyptische troepen uit Syrië.

Na de Eerste Wereldoorlog gaf de Ottomaanse regering de controle over de stad aan de Franse troepen over. Vier bataljons van het Franse-Armeense Legioen werden gestuurd om Adana te bezetten en toezicht te houden op de repatriëring van Armeense vluchtelingen. Doordat de Franse troepen niet in groten getale aanwezig waren, kwamen zij gauw onder druk van de moslimbevolking die het niet eens was met de repatriëring. Hierdoor hebben de Fransen hun beleid in de regio omgedraaid en werd de repatriëring stopgezet. De Fransen verlieten uiteindelijk heel Cilicië; aanvankelijk hadden ze gehoopt het aan hun mandaat van Syrië toe te kunnen voegen. Op 20 oktober 1921 werd het Verdrag van Ankara ondertekend tussen Frankrijk en de Turkse Grote Nationale Vergadering. Op basis van de voorwaarden van de overeenkomst erkende Frankrijk het einde van de campagne in Cilicië, waarbij de Franse troepen, samen met de overige Armeense vrijwilligers, zich terugtrokken op 5 januari 1922.

De stad werd op 27 juni 1998 getroffen door een aardbeving van 6,2 op de schaal van Richter. Er zijn 145 mensen omgekomen en 1500 mensen raakten gewond. Veel huizen waren verwoest, waardoor veel inwoners dakloos zijn geworden. Het totale economische schade werd geraamd op ongeveer 1 miljard US$.